Lacinka

Lacinka jak skladovaja častka bielaruskaj movy i kuĺtury

Jo

Аўсвальд (ausvald) /2005/02/05/ u 21:15:00
Аўсвальд (ausvald) wrote in lacinka,
Аўсвальд
ausvald
lacinka

Jo

Szmat razou baczyu, szto niekatoryja ludzi, piszuczy lacinkaju, zabyvajucca(?) stavic "j" u miescach, dzie na maju dumku jana pavinnaja byc.

A mienavita pierad i paslia halosnych dy na paczatkach slovau.

jinszy, slojik, krajina, etc.

A mabyc ja nia maju racyji?
  • 31 comments
Sprečnaje pytańnie. Ja razumieju jahonyja krynicy. Heta adna ź niadaŭnaadkrytych [pad łaŭkaj] Amerykaŭ, pra jakuju Mikoła Pačkajeŭ pisaŭ u svaim ese.

Na maju asabistuju dumku (ja tut — nijaki nie aŭtarytet, ale kali nichto nie adkazvaje, to ja vyrašyŭ ustavic svaje 5 grošaŭ), paznačeńnie fanetyčnaści nia toje kab škodziła, ale ničamu nia słužyć.

Usim viadoma, što 'i' zaŭsiody skaračajecca paśla hałosnych, kali pierad imi niama znaku prypynku j na ich nia padaje nacisk. Mahčyma nia ŭsim viadoma, što ŭ vymaŭleńni nieabchodna akcentavać jotavańnie, čym biełaruskaja mova adroźnivajecca napr. ad rasiejskaj, ale nie adroźnivajeca ad ukrainskaj ci polskaj. Tolki heta nie pytańnie napisańnia. Heta fanetyka. Nia budzieš ža ty pisać prabaćcie, chacia havaryć hetak treba.

Ukraincy prydumali admysłovy znak u svajoj kirylicy (małajcy!), palaki (jakija ŭžyvajuć łacinki) abychodziacca biez paznačeńnia jotavańnia. Dumaju, našaj łacincy tut chutčej varta prać za ŭzor polski padychod, hetaksama jak u kirylicy varta było b zadumacca nad pazyčeńniem va ŭkraincaŭ litary "ji". Zrešty, u kiryličnaj biełaruščynie taksama jsnuje šmat "skarotaŭ" u miescach, dzie naležała b padkazać ludziam, jak i što vymaŭlajecca. Adnak ci varta jści na hetyja achviary? Tady mohuć pajavicca abhruntavanyja prapanovy paznačać na piśmie naciski, itp.

Usio heta ŭ narmalnych movach hruntujecca na tradycyi i ahulnapryniatych pryncypach. Z tradycyi našaj łacinki vynikaje, što litara "j" u zhadanych Taboj vypadkach vyjaŭlajecca tolki ŭ vymaŭleńni, a na piśmie adsutničaje.
Z tradycyi našaj łacinki
A ci mozna pakenkretniej? Niechta pravodziu statystycznyja dasledvanni tekstau na zafiksavanaje jotavannie?

Akramia taho, varta adznaczyc, szto "staryja" spazyucy lacinki vychodzili chutczej nie z lagicznych pryczynau, a z taho, szto jany byli pryzvyczajenyja da polskaj movy dy pazasviadoma albo sviadoma karystalisia jejnymi pravilami. Treba nie zabyvacca, szto bielaruskaja lacinka papiersz pavinnaja sluzyc nie nablizenniu bielaruskaj movy da polskaj, a srodkam dapamohi integracyji bielaruskaj kultury u ahulnaeurapejskuju.

Mahu dadac taksama, szto, zmianienni niekatorych slovau vyhladajuc boliej lagiczna z "j" (

tradycyja
tradycyjny
tradycyji


), (

sloj
slojik

), dzie "j" arganiczna uvachodzic u marfalagicznuju asnovu slova.

P.S. I szto cikava, ja zaraz paszukau pa Googli i znajszou tam davoli szmat polskamounych sajtau, jakija, vidac pamylkova dy z krychu jinszych pryczynau, ale vykarystouvajuc napisannie tradycyji
>Niechta pravodziu statystycznyja dasledvanni tekstau na zafiksavanaje jotavannie?
Nichto nie pravodziŭ i daśledvańniaŭ na jaho adsutnaść.

Słova tradycyja ŭ pryviedzienych Taboj sajtach najčaściej vykarystoŭvajecca ŭ starapolskim napisańni albo ŭ jakaści stylizacyi na starapolskuju movu. Plus niekalki niapolskich prykładaŭ. Palaki karystajucca łacinkaj daŭžej za nas, i jany hadoŭ 100-200 tamu vyrašyli adyjści ad jotavańnia, jakoje ŭ nas, jak ja razumieju, tolki "naradžajecca jak ideja".

Karystajučysia googlam, jak kaža adzin moj dobry siabra nieformalnyi, možna dakazać navat najbolš absurdnuju ideju. A kali nia možna (bo ŭ internecie niama čahości, što pasuje pad našuju teoryju niama), dyk ciaham 5 chvilinaŭ robiš admysłovy sajt, i jano ŭžo jość...

Pavier mnie na słova, bo googlam ja hetaha nie dakažu, što ja nie imknusia nabližać biełaruskaj movy da polskaj. U mianie zusim inšyja mety. A kažučy ŭžo całkam-całkam surjozna, mnie prykra, kali niechta namiakaje, maŭlaŭ maja łacinka biarecca ź niaviedańnia taho, što kirylica i biełaruskaja mova — "bliźniecy-bratja", albo što heta vynikaje z majoj apalačanaści... I adno j druhoje — chłuśnia.
Nichto nie pravodziŭ i daśledvańniaŭ na jaho adsutnaść.
Dyk pra jakuju tady tradycyju idzie razmova?

starapolskim napisańni
dz. za infu.

Karystajučysia googlam
Czaho ty pryczapiusia da Googla? :) Ja jaho u PS vynies, bo sam nie liczu jaho nijakim dokazam.

kirylica i biełaruskaja mova — "bliźniecy-bratja", albo što heta vynikaje z majoj apalačanaści
Nieszta ciabie zusim u nia toj bok paciahnula... :) Nie prajekcyruj, kalilaska, svaje niejkija raniejszyja prablemy na znosiny sa mnoju.
>Dyk pra jakuju tady tradycyju idzie razmova?
Adsutnaść daśledvańniaŭ nia śviedčyć pra adsutnaść tradycyi. A tradycyja jość. Pad joj ja maju na ŭvazie ahulnapryniatyja praviły, jakija słužać nia pieršamu ŭžo pakaleńniu ludziej ad momantu paŭstańnia sučasnaj biełaruskaj movy.

>Czaho ty pryczapiusia da Googla? :)
Mianie prosta paniesła... Ja taksama jaho za aŭtarytet nie liču.

>Nie prajekcyruj(...)
Śmiešnaje słova. Ja nie nie prajektuju, ja prosta infarmuju.

ausvald

18 years ago

Hm, nasamreč isnujuć dva varyjanty łacinki — ź pieradačaj [ji] jak `ji` i ź pieradačaj jaho jak `i`. Adnosna hetaha kaliś spračalisia i ŭ movaznaŭstvie, i na forumie bieł. palički, ale da adzinaha vyniku nie pryjšli.
Tamu adnaznačna kazać, jaki z varyjantaŭ pravilny, niemahčyma, a tym časam kožny vykaryspoŭvaje toj, jaki jamu/joj bolš daspadoby.
Mnie padabajecca pieradača "ji", ale ja nia schilny prydumlać pravapisy.
Ci jsnuje niejki autarytetny zbor pravilau napisannia na lacincy, jaki b kazau szto nia treba vykarystouvac "ji"?
Usie (dźvie) viadomyja mnie krynicy, u jakich vykładajecca biełaruskaja łacinka — hramatyka Taraškieviča i lemantar, jaki ŭ rydziela23 na sajcie apublikavany, paćviardžajuć heta.
Lemantar ji-kaje.
Hramatyka Taraszkievicza pra hetuju zjavu mauczyc. Da taho z Taraszkievicz prapanuje 'w' zamiest 'v'.
mozas pracytavac? Bo ja nijakich pacvierdzanniau nie znajszou.
A znajdzi abviaržeńni.

ausvald

18 years ago

zolak

18 years ago

ausvald

18 years ago

zolak

18 years ago

ausvald

18 years ago

zolak

18 years ago

ausvald

18 years ago

zedlik

18 years ago

zolak

18 years ago

ausvald

18 years ago

Deleted comment

ausvald

18 years ago

Moza josc jakijas jinszyja autarytetnyja krynicy, dastupnyja u siecive, jakija b nie jotavali?

zolak

18 years ago

ausvald

18 years ago

zolak

18 years ago

ausvald

18 years ago

A mnie adzin dziadźka ŭ haścioŭni naadvarot łajaŭsia, čaho heta ja karystajusia hetaj "jankastankievičaŭskaj nabrydziu" (jak jon vyraziŭsia), što pravilna pisać biez «j».
Hetuju "nabrydź" prydumaŭ nie Stankievič. Jana vynikaje ź niepiśmiennaści+nachabnaści "adkryŭcaŭ Ameryki", jakija kryšku "nabłatykaŭšysia" havaryć pa-biełarusku adrazu ŭvažajuć siabie za vialikich stvaralnikaŭ čahości novaha ;-) Mechanizm ichniaha myśleńnia jasny: "v biełaruskim jazyku kak słyšycca tak i pišycca", i kab sucelna pieradać hučańnie niejkaha słova ŭ jahonym napisańni "čyvo-ta nie chvatajet" i tamu ŭstaŭlajuć hetuju jotu.

Cikava, što filolahi nie viaduć sprečak na hetuju temu. I nie tamu, što jany suprać łacinki naohuł.